مدیریت پروژه (Project Management)

پروژه را می توان تلاشی موقت با هدف تولید محصول، خدمت یا نتیجه‌ای منحصربه‌فرد تعریف نمود. موسسه مدیریت پروژه (PMI) مدیریت پروژه را بکارگیری دانش، مهارت، ابزار و تکنیک در قبال طیف وسیعی از فعالیت ها تعریف می‌کند که جهت برآورده شدن الزامات یک پروژه انجام می‌شوند. مدیریت پروژه تا قبل از نیمه دوم قرن 21 به صورت غیررسمی به کار گرفته می شد اما از آن دوران به بعد تبدیل به یک حرفه مجزا شد

ویژگی‌های اصلی یک پروژه (Project) عبارتند از

• موقتی بودن
• داشتن اهداف معین
• منحصر به فرد و فارغ از اقدامات روتین
• داشتن محدودیت (محدودیت بودجه و زمان )
• عدم قطعیت در میزان دقیق مصرف بودجه و زمان اجرا

مدیر پروژه وظیفه دارد تا پروژه را در بازه زمانی مشخص شده و همچنین بر اساس بودجه لحاظ شده به انجام برساند. این امر در پروژه های کوچک که تعداد منابع درگیر در پروژه کم است کار سختی نیست اما در پروژه های بزرگ، مدیریت پروژه پیچیده می شود و چنانچه مدیر پروژه تجربه کافی و دانش علمی لازم را نداشته باشد، احتمال انحراف از پروژه افزایش می یابد.

انحراف از پروژه دو بعد دارد. بعد اول این انحراف عبارت است از صرف بودجه بیشتر از بودجه تصویب شده و بعد دوم طولانی تر شدن فرآیند پروژه.

برای اجرای هر پروژه باید 3 فاز زیر به درستی و به ترتیب و به صورت مداوم انجام شود

• برنامه ریزی پروژه
• اجرا پروژه
• کنترل پروژه

یکی از مشکلاتی که نیروهای انسانی برای انجام وظایف خود با آن روبرو هستند، عدم وجود منابع کافی برای وظایف محول شده به آنان است. مدیر پروژه باید تخصیص منابع را به درستی و به موقع انجام دهد تا نیروهای انسانی بتوانند با بهره گیری به موقع از آنها، وظایف خود را سر وقت انجام دهند.

در همه فرآیند مدیریت پروژه ، مدیر باید نظارت کافی را اعمال نماید تا از انحراف جلوگیری کند و همچنین با ارایه گزارش های منظم به مدیران مافوق، آنها را در جریان پیشرفت پروژه قرار دهد.

یکی از پیچیدگی هایی که مدیر پروژه در برخی پروژه ها با آن مواجه است، مدیریت تغییر (مدیریت تحول) یا همان Change Management است. برخی از پروژه ها، در راستای اجرای استراتژی های کلان سازمان است و موجب تغییرات عمده و اساسی در سازمان می شود. در اغلب موارد، کارکنان به دلایل مختلف مانند توجیه نشدن درباره فواید اجرای پروژه برای آنان، ترس از انجام وظایف جدید، نگرانی از افزایش حجم کار و …با اجرای پروژه همراهی نمی کنند حتی شاید در اجرای پروژه سنگ اندازی کنند. مدیر پروژه باید با ظرافت کامل و توجه دقیق به روحیات و احساسات نیروها ، آنان را همراه و همدل و یکپارچه است.

معمولا هر مدیر پروژه در یک حوزه تخصصی مانند مدیریت پروژه های کامپیوتری، مدیریت پروژه های ساختمانی و …فعالیت دارد زیرا ماهیت پروژه در حوزه های مختلف متفاوت است.

گواهی‌نامه‌ متخصص مدیریت پروژه (PMP) که از طرف مؤسسه‌ی مدیریت پروژه (‌‌‌PMI) به متقاضیان داده می‌شود یک از معتبرترین گواهی نامه های مدیرت پروژه در دنیا است و همچنین افرادی که مدرک MBA را اخذ نموده اند، مهارت کافی برای مدیرت پروژه را دارا هستند.

مشاغل مربوط به مدیر پروژه

• هماهنگ ‌کننده‌ی پروژه
• مسئول زمانبندی پروژه
• دستیار مدیر پروژه
• مدیر پروژه
• مدیر پروژه‌ ی ارشد

شایستگی ها ، توانایی ها و مهارت های مدیر پروژه

• مدیریت زمان اجرای پروژه
• مدیریت محدوده فعالیت های مورد نیاز برای اجرای پروژه
• یکپارچه سازی پروژه جهت هماهنگی و هارمونی
• مدیریت هزینه پروژه
• مدیریت کیفیت به معنای پیشگیری از هر موضوعی که احتمال دارد پروژه را با مشکل مواجه کند
• مدیریت ارتباطات با نیروی انسانی حاضر در پروژه و مدیران مافوق
• مدیریت منابع انسانی به معنی راضی و بهره ور نگه داشتن منایع انسانی
• مدیریت ریسک به معنی شناسایی، تحلیل، پیگیری و توسعه استراتژی هایی برای تعامل با رویدادهای غیرمنتظره
• مدیریت تدارکات شامل خرید مواد و تجهیزات و همچنین استخدام پیمانکاران فرعی یا برون سپاری برخی از بخش های پروژه
• مدیریت ذینفعان به معنی راضی نگه داشتن ذینفعان مختلف پروژه