مدیریت استراتژیک (  Strategic Management)

مدیریت استراتژیک یکی از گرایش های مدیریت بازرگانی است که با افزایش تعداد کسب و کارهایی که مدل کسب و کار مشابه دارند و افزایش رقابت میان آنها، اهمیت جایگاه مدیریت استراتژیک بیشر شده است زیرا در اساس مدیریت استراتژیک برای مدیریت نمودن رقابت بین شرکت ها و کسب و کارها ایجاد شده است.

واژه استراتژی (Strategy) ریشه در محیط های نظامی و جنگی دارد و بعدها به دلیل تشابه میدان جنگ به رقابت شدید در فضای کسب و کار ، وارد فضای مدیریت بازرگانی (Business Management) شده و از دل آن مدیریت استراتژیک ایجاد شد.

استراتژی از جنس تصمیم است و می توان استراتژی را با تصمیم معادل دانست اما با لحاظ نمودن این مساله که تصمیمات استراتژیک (Strategic) تصمیماتی هستند که ویژگی های زیر را داشته باشند :

تاثير اساسي بر نتايج كليدي عملكرد دارد.
مستلزم بازتخصيص جدي منابع است.
به تصميمات و پشتيباني ذي نفعان ذي نفوذ محتاج است.
كم سابقه و غيرروتين است.
معمولاً بلندمدت است.
معمولاً با بده بستان (موازنه) همراه است.
در كنش و واكنش با رقبا و محيط است.
معمولا/قطعا با ريسك، عدم قطعيت، عدم اطلاعات روبروست.
به سختي بازگشت پذير است.
چاقوي دولبه است یعنی می تواند دستاوردهای فوق العاده مثبت یا بسیار منفی را به همراه داشته باشد.

تعاریف متعددی از برنامه ریزی استراتژیک (Strategic Planning) ارایه شده است که تعاریف زیر بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند :

نوعی برنامه بلندمدت در محیط رقابتی با منابع محدود جهت خلق مزیت رقابتی و رشد و سودآوری پایدار (هنری مینتزبرگ)
جهت و محدودة فعالیت شرکت در بلندمدت که از طریق سازمان دهی منابع و توجه به محیط غیرقابل پیش بینی برای رفع انتظارات ذی نفعان، مزیت رقابتی ایجاد می کند (اسکولز و جانسون)
هنر و علم تدوین، پیاده سازی، و ارزیابی تصمیمات چندبعدی که سازمان را قادر به تحقق اهدافش می کند (فرد آر دیوید)

فرآیند مدیریت استراتژیک را می توان به صورت فرآیند 3 مرحله ای زیر تعریف نمود :

برنامه ریزی استراتژیک
اجرا استراتژی
کنترل و پایش استراتژی

3 مرحله فوق با بازخورد همراه است به این معنی که بعد از هریک از مراحل فوق، در صورت وجود ایراد و اشکال می توان به مرحله قبل بازگشت نمود و ایرادات را اصلاح نمود.

استراتژی ها به سه سطح تقسیم می‌شود :

استراتژی‌های عملیاتی: کوتاه مدت هستند و با بخش‌های عملیاتی مختلف شرکت مانند منابع انسانی، مالی، بازاریابی و تولید در ارتباطند.

استراتژی‌های رقابتی: استراتژی هایی هستند که با روش‌های رقابت در کسب‌وکار یا صنعت خاصی مرتبط هستند.

استراتژی‌های شرکت: بلندمدت هستند و به «تصمیم‌گیری درباره‌ی ترکیب کسب‌وکارها و جهت کلی سازمان» مربوط هستند.